Warszawska populacja wróbli
Populacje wróbla na wielu obszarach Europy wykazały w ostatnich dziesięcioleciach znaczny spadek liczebności. Nieliczne dane z Polski potwierdzają spadkowy trend tego gatunku.
Wróble w Warszawie
Badania nad warszawską populacją wróbli prowadzone w pierwszej dekadzie 20. wieku wykazały wyraźny spadek jej liczebności w porównaniu z latami 1970./1980. Ptak ten wycofał się z wielu parków, cmentarzy i innych terenów zielonych, gdzie jeszcze do niedawna był stosunkowo liczny. Niemal całkowicie opuścił ogródki działkowe – środowisko, w którym przed 40-50 laty występował bardzo licznie. Spadła również jego liczebność w wielu osiedlach mieszkaniowych, chociaż wciąż jest to najważniejsze środowisko dla wróbli w Warszawie.
Miejsca gniazdowania
Interesujące zmiany zaszły też w zakresie wykorzystania miejsc lęgowych przez wróble. Dawniej ptaki te bardzo chętnie zasiedlały skrzynki lęgowe wiszące na drzewach, jak również dziuple. Obecnie gnieżdżą się niemal wyłącznie w szczelinach budynków, chociaż zasiedlają też skrzynki lęgowe, ale tylko wtedy, gdy są one instalowane na elewacjach budynków.
Przyczyny kryzysu
Jako przyczyny spadku liczebności wróbli w Warszawie i innych miastach Europy należy wymienić:
- wzrost liczebności drapieżników, szczególnie wrony, sroki i kota domowego;
- niedostatek miejsc lęgowych wskutek remontu budynków;
- deficyt pokarmu naturalnego – bezkręgowców, nasion traw i chwastów, co jest skutkiem wzmożenia zabiegów pielęgnacyjnych w obrębie miejskich trawników;
- brak pokarmu pochodzącego od człowieka, w wyniku stosowania opakowań i worków na śmieci.
Jak pomóc wróblom?
Dokarmianie w okresie zimowym. Okres ten jest szczególnie trudny dla wróbli. Dokarmiać należy pokarmem naturalnym – ziarnami słonecznika, zbóż, kaszami, płatkami owsianymi.
Dbanie o miejsca gniazdowe. Zatykanie otworów i szczelin w elewacjach budynków skutkuje nieodwracalną utratą miejsc gniazdowania wróbli i innych gatunków ptaków. Remont budynku powinien być poprzedzony wykonaniem ekspertyzy ornitologicznej. Wskazane jest również wieszanie skrzynek lęgowych na budynkach, które nie są remontowane – zwiększy to możliwości gniazdowe dla tych ptaków.
Sadzenie gęstych krzewów i żywopłotów w pobliżu siedlisk wróbli. Ptaki te w przypadku zagrożenia związanego z pojawieniem się drapieżnika kryją się w gęstych krzewach, gdzie są znacznie bezpieczniejsze niż na otwartych przestrzeniach. Tego rodzaju miejsca schronienia są szczególnie ważne dla młodych osobników, które stanowią łatwy łup dla drapieżników, takich jak wrony, sroki i koty domowe.
Wróbel domowy - samiec